Ondertussen is het ruim een half jaar geleden dat de grootschalige PFOS vervuiling aan het licht kwam en er heel wat onderzoek is gebeurd naar de PFOS en ruimer PFAS vervuiling.
Er zijn verschillende elementen die relevant zijn voor de situatie in Mortsel:
1) Vanuit Mortsel is er nog communicatie geweest over PFAS sinds het verscherpen van de no-regretmaatregelen in de kleinere perimeter rond de 3M fabriek, dit op basis van de verontrustende resultaten van de eerste fase van het bloedonderzoek in het kader van PFAS. Het verscherpen van de maatregelen binnen de perimeters tot 5 km doet vragen rijzen over de no-regretmaatregelen die in Mortsel gelden. Mortsel ligt grotendeels net buiten de 10 km perimeter waardoor hier geen no-regretmaatregelen gelden.
2) De UA voerde een onderzoek uit naar de PFAS waarde in zelf geteeld voedsel (ei, fruit, groenten). Uit deze resultaten blijkt onder andere dat ook buiten de perimeter van 10 km waardes in eieren gevonden worden waardoor zelfs het eten van 1 zelfgeteeld ei per week afgeraden wordt (pro memorie, in de perimeter van 5-10 km wordt aangeraden om maximaal 1 zelfgeteeld ei per week te consumeren). Inzichten in de studieresultaten binnen de stad Mortsel zouden zeer relevant zijn en worden best opgevraagd.
3) Uit recent oriënterend bodemonderzoek werd een zware PFAS verontreiniging vastgesteld op een perceel dat gelinkt wordt aan historische activiteiten. Het is niet ondenkbaar dat ook op andere locaties historische activiteiten zijn van dit bedrijf. Of dit bedrijf voorts voor een verspreide verontreiniging met PFAS heeft gezorgd is onduidelijk, maar dient wel spoedig in kaart gebracht te worden.
4) De deputatie van Antwerpen heeft zich genoodzaakt gevoeld om ambtshalve de bijzondere milieuvoorwaarden van Agfa-Gevaert aan te passen. Hierbij gaf ook de stad Mortsel een omstandig en gefundeerd advies. De Provinciale Omgevingsvergunningscommissie (POVC) besliste echter om een heel aantal voorwaarden voorgesteld door Mortsel niet op te nemen in de bijstelling van de milieuvoorwaarden. Hierdoor blijft er een risico bestaan dat PFAS verspreid wordt in het milieu. In het bijzonder, zoals terecht aangehaald in het advies van de stad Mortsel, bestaat de kans dat de naverbrander niet tot de gewenste afbraak van PFAS leidt en hierdoor zorgt voor de verspreiding van fluormoleculen via de lucht (hetzij PFAS of PFAS precursoren, hetzij andere gefluoreerde moleculen die mogelijks nefast zijn voor het klimaat). Ook werd in deze advisering melding gemaakt van een bodemsanering waarbij PFAS vastgesteld wordt (dit is een andere vervuilingssite dan deze vermeld in punt 3).
5) De elementen die ter sprake kwamen in vraag en antwoord van 2021_IV_00021 - Informatieve vraag van raadslid Michiel Hubeau: PFOS en PFAS vervuiling.
6) De aanwezigheid van heel wat potentiële risicolocaties op het grondgebied van Mortsel en grenzend aan het grondgebied van Mortsel.
voorstel van beslissing
Artikel 1. De stad Mortsel verzamelt alle mogelijke informatie over PFAS op het grondgebied van Mortsel en beoordeelt of de no-regretmaatregelen die op dit moment gelden afdoende lijken te zijn. Indien dit niet het geval is wordt het Agentschap Zorg en Gezondheid van de conclusies op de hoogte gebracht en wordt zo snel mogelijk overleg opgestart met als doel de no-regretmaatregelen af te stellen op de conclusies van de analyse door Mortsel.
Artikel 2. Omdat op dit moment onvoldoende geruststellende signalen beschikbaar zijn hanteert Mortsel het voorzorgsprincipe, waarbij voor graafwerken nabij risicolocaties - zoals bijvoorbeeld die voor de eventuele aanleg van de busstelplaats naast de luchthaven - een bodemanalyse wordt uitgevoerd om eventuele PFAS-concentraties in de bodem vast te stellen. In voorkomend geval kunnen dan gepaste maatregelen genomen worden om verspreiding te voorkomen.
Artikel 3. Gelet op bovenstaande elementen dringt de stad Mortsel er bij de hogere overheden op aan zo snel mogelijk duidelijkheid te krijgen over de toestand op Mortsels grondgebied. Op die manier is er de mogelijkheid om bewoners ofwel gerust te stellen ofwel om ze gepast te informeren over maatregelen die moeten gevolgd worden.